Άνδρες και κατάθλιψη …

Δημοσιεύθηκε στην Πανθεσσαλική Εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ στις 16/2/2014

H κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ασθένεια η οποία όμως μπορεί να αντιμετωπισθεί με επιτυχία. Μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, την εθνικότητα ή το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Ένα σοβαρό πρόβλημα με την κατάθλιψη είναι ότι μπορεί να υπάρχει και να εξελίσσεται χωρίς όμως να γίνεται αντιληπτή από το άτομο που πάσχει, την οικογένειά του, τους φίλους του ή ακόμη και τους γιατρούς του. Το πρόβλημα αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο στους άνδρες οι οποίοι δύσκολα παραδέχονται ότι έχουν συμπτώματα κατάθλιψης και δεν ζητούν βοήθεια. Η κατάθλιψη στους άνδρες ωστόσο δεν είναι σπάνια. Υπολογίζεται ότι περίπου το 7% των ανδρών κάθε χρόνο προσβάλλονται από κατάθλιψη. Τα άτομα που πάσχουν από κάποια καταθλιπτική διαταραχή συνήθως περιγράφουν τη διάθεσή τους σαν καταθλιπτική λέγοντας “νιώθω λύπη”, “νιώθω θλίψη”, “είμαι απογοητευμένος”, “νιώθω απελπισία”, ή “δεν έχω κέφι”. Στην πραγματικότητα αναφέρονται σε μια κατάσταση που έχει να κάνει με την διάθεσή τους. Οι άνδρες ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, αντιμετωπίζουν ιδιαίτερη δυσκολία να παραδεχτούν τυχόν καταθλιπτικά συμπτώματα και να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους, πράγμα που μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση τους και να καθυστερήσει την αναζήτηση κατάλληλης θεραπείας. Η κατάθλιψη μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικές μορφές όπως συμβαίνει και με τις άλλες ασθένειες. Η σοβαρότητα και ο αριθμός των συμπτωμάτων που παρουσιάζει ο κάθε ασθενής με μια μορφή κατάθλιψης μπορεί να διαφοροποιούνται διαχρονικά και δεν είναι τα ίδια από ασθενή σε ασθενή.  Αυτό που χαρακτηρίζει την κατάθλιψη δεν είναι η παρουσία των αρνητικών αισθημάτων αλλά η μεγάλη ένταση και η μακρά τους διάρκεια. Συγκεκριμένα τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι η συνεχόμενη θλίψη, απελπισία και απαισιοδοξία, η ελάττωση του επιπέδου ενεργητικότητας, η κούραση και η δραστηριοποίηση του ασθενούς με αργούς ρυθμούς, οι διαταραχές στην όρεξη για φαγητό, οι διαταραχές στον ύπνο, οι τάσεις απομόνωσης, η κοινωνική απόσυρση, το άγχος, η ανησυχία, οι δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων, η απογοήτευση, η αδιαφορία, η απώλεια του ενδιαφέροντος για την αναζήτηση ερωτικού συντρόφου ή για την ερωτική επαφή, τα αισθήματα ενοχής, αυτομεμψίας και αναξιότητας. Το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη έχει κακή διάθεση, κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σχεδόν κάθε ημέρα, δείχνει ανησυχία και απαισιοδοξία για το μέλλον και μερικές φορές κάνει σκέψεις σχετικά με το θάνατο και την αυτοκτονία ή ακόμη και απόπειρες αυτοκτονίας.                                                                             

Οι κλινικές έρευνες έχουν δείξει ότι ενώ οι άνδρες και οι γυναίκες μπορούν να παρουσιάζουν τα συνήθη συμπτώματα της κατάθλιψης, εντούτοις βιώνουν διαφορετικά την κατάθλιψη και έχουν διαφορετικούς τρόπους αντίδρασης και αντιμετώπισης της πάθησης τους. Οι άνδρες είναι συνήθως πιο πρόθυμοι να δηλώσουν ότι κουράζονται, ότι έχουν ευερεθιστικότητα, απώλεια ενδιαφέροντος για την εργασία τους ή τα χόμπι τους και διαταραχές του ύπνου τους. Δεν αναφέρουν εύκολα ότι υποφέρουν από έντονα αισθήματα λύπης και ενοχών ή ότι αισθάνονται ότι δεν αξίζουν τίποτα. Επομένως, η έκφραση της κατάθλιψης στους άνδρες είναι διαφορετική στους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες. Οι άνδρες δηλώνουν πιο εύκολα από τις γυναίκες ένα πρόβλημα αλκοολισμού ή εθισμού στα ναρκωτικά. Μερικοί άνδρες με κατάθλιψη, είναι δυνατόν να κατευθυνθούν προς το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Ερευνάται μάλιστα κατά πόσο η χρήση εθιστικών ουσιών στους άνδρες είναι ένα σύμπτωμα μιας κατάθλιψης που υποβόσκει ή εάν είναι μια κατάσταση που συμβαίνει πιο συχνά ταυτόχρονα με την κατάθλιψη στους άνδρες. Παράλληλα τονίζεται ότι η χρήση ουσιών που προκαλούν εθισμό όπως το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, είναι δυνατόν να κρύβει την κατάθλιψη. Κάποιοι άλλοι άνδρες που πάσχουν από κατάθλιψη απογοητεύονται, αποθαρρύνονται, θυμώνουν εύκολα, είναι ευερέθιστοι και κάποτε γίνονται βίαιοι. Επίσης ένα αριθμός αντρών με κατάθλιψη, αντιδρούν ενεργώντας ριψοκίνδυνα με αδιαφορία για τους κινδύνους, θέτοντας έτσι τον εαυτό τους σε ευάλωτη και επικίνδυνη θέση. Υπάρχουν ακόμη άλλοι άνδρες οι οποίοι αντιδρώντας στην κατάθλιψη τους, ρίχνονται καταναγκαστικά στη δουλειά, προσπαθώντας έτσι να αποκρύψουν την κατάθλιψή τους από τον ίδιο τον εαυτό τους, την οικογένεια τους και τους φίλους τους. Αντί να αναγνωρίσουν λοιπόν τα καταθλιπτικά τους αισθήματα, να ζητήσουν βοήθεια ή να απευθυνθούν σε ειδικούς για την κατάλληλη θεραπεία, αντιδρούν με τρόπους οι οποίοι στην πραγματικότητα διαιωνίζουν το πρόβλημα.

Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι η αδυναμία των ανδρών που πάσχουν από κατάθλιψη να αναγνωρίσουν και να παραδεχτούν τα συναισθήματά τους, όποια κι αν είναι αυτά, καθιστά πιο δύσκολη τη διάγνωση της κατάθλιψης με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει θεραπεία της πάθησης. Κάτι τέτοιο είναι άδικο να υφίσταται τη στιγμή που υπάρχουν κατάλληλες φαρμακευτικές αγωγές και κατάλληλες ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι που είναι αποτελεσματικές  στη θεραπεία της κατάθλιψης. Άλλωστε ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι περισσότερες από το 80% των περιπτώσεων κατάθλιψης βελτιώνονται με την κατάλληλη θεραπεία. Η θεραπεία μειώνει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, μειώνει τη χρονική διάρκεια τους και βοηθά στην πρόληψη νέων επεισοδίων κατάθλιψης. Οι άντρες που αισθάνονται συμπτώματα κατάθλιψης, οφείλουν πρωτίστως στον εαυτό τους να μη διστάζουν να αναζητήσουν βοήθεια. Άτομα του περιβάλλοντος ή της οικογένειας αντρών που παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης, μπορούν επίσης να βοηθήσουν παρέχοντας και αναζητώντας υποστήριξη.